De basis van de islamitische geloofsleer is gestoeld op een zestal pilaren (Arkaan ul-Iemaan). De eerste pilaar hiervan is de Eenheid van Allah. Deze Eenheid dient Hem te worden toegekend in alles wat met Hem verbonden is, zoals onze aanbidding richting Hem, Zijn Daden, Namen en Eigenschappen.
Het doel van van het leren van de islamitische geloofsleer is dat deze kennis enerzijds van invloed is op het hart waarbij de moslim meer zekerheid moet gaan ervaren in zijn geloofsovertuiging, meer vrees voor zijn Heer gaan creëren, en meer besef krijgt over het feit dat Allah hem altijd en overal ziet. Anderzijds zou dit ook moeten leiden tot actieve daden van aanbidding die zichtbaar zijn en die de dienaar met ambitie uitvoert.
Helaas zien we vandaag de dag regelmatig dat de wetenschap van al-ʿAqiedah (de islamitische geloofsleer) beperkt en oppervlakkig wordt onderwezen. Veelal wordt de focus bij zulke lessen alleen gelegd op beperkte informatie, meningverschillen en weerleggingen op andersdenkenden. Dit beperkte aanbod kan als resultaat hebben dat moslims een beperkte visie krijgen opgelegd en erg oppervlakkig gaan denken. En helaas gaat deze (beperkte) overtuiging vaak gepaard met gedrag dat niet toepasselijk is, terwijl iemands geloofsovertuiging (ʿAqiedah) juist tot uiting zou moeten komen in zijn daden en zou moeten resulteren in goed gedrag, zoals aangegeven.
Al-ʿAqiedah draait om het verbeteren van jouw geloof in Allah en het steeds dichterbij Hem komen door Hem beter te leren kennen. Al-ʿAqiedah draait dus niet om het constant discussiëren met mensen en hen in hokjes te plaatsen om ze vervolgens te voorzien van labels zoals “Kaafir (ongelovige)”, “Moebtadiʿ (dwalende)”, “Faasiq (zondaar)”, etc.
Deze beperkte kennis over al-ʿAqiedah kan er zelfs toe leiden dat de moslim gaat denken dat de geloofsleer niets anders inhoudt dan leren hoe andere groeperingen te weerleggen. Het enige waar aandacht aan wordt besteed zijn vraagstukken zoals:
“Als een “Ashʿarie” dit zegt, dan dien je dat te weerleggen met….”
En “Als een “Salafie” dat zegt, dan dien je dit te zeggen”, enzovoorts.
Weet – moge Allah ons kennis en begrip schenken – dat het constant opnieuw doen opleven en voeren van oude discussies niet de essentie van al-ʿAqiedah is. En dit zou al helemaal niet onze prioriteit moeten zijn in een tijdperk en maatschappij waarin de islamitische jeugd constant wordt overspoeld met opvattingen en ideeën die een aanval vormen op hun religie. Vele andere partijen hebben als doel om onze moslimjeugd te doen twijfelen aan hun religieuze overtuigingen, de Soennah van de Profeet (vrede zij met hem), al-Qadar (de Voorbeschikking), en überhaupt aan het bestaan van een God!
En in de tussentijd zijn de moslims onderling alleen maar bezig met het classificeren van elkaar en labels te plakken.
De meest essentiële punten die de basis vormen van onze religie en waar vrijwel elke moslim van overtuigd is, worden onder vuur genomen en in twijfel gebracht! En het enige waar velen van ons op gefocust zijn, zijn een aantal details en meningen waar de gemeenschap het over 100 jaar nog steeds niet over eens zal zijn.
Laat duidelijk zijn dat bovenstaande niet is bedoeld om het belang van al-ʿAqiedah en de vele werken en studies binnen deze leer te bagatelliseren. In tegendeel zelfs! Het is van cruciaal belang dat de discussie gaande blijft over religieuze zaken die te maken hebben met onze geloofsleer, maar dit is niet weggelegd voor de leken en beginners. Het is bedoeld voor mensen die een achtergrond hebben in deze wetenschappen en diepgaand begrip hebben van de islamitische grondbeginselen, wetenschappen en de Arabische taal. Dit is dus geen terrein waarop de “gewone” moslim zich zou moeten begeven, net zoals geen enkel weldenkend mens het initiatief neemt om het plafond te gaan schilderen zonder dat hij een stevig basiselement heeft om op te staan.
Helaas is dit fenomeen inmiddels wijdverspreid en kent elke groepering wel meerdere fanatiekelingen die de eenheid van de moslims in het geding brengen. Eén van de oorzaken hiervan is het zieke ego van de mens dat ervan houdt om te redetwisten en gelijk te krijgen. De metgezel ʿAli ibnoe abie Taalib (moge Allah tevreden met hem zijn) heeft gezegd: “De beste aanbidding is het zwijgen.”
(al-Bayaanoe wat-Tabayyoen)
De meningsverschillen zullen blijven en zullen niet verdwijnen door een artikel, uitspraak of les. Desondanks moet we onze best doen om deze meningsverschillen in goede banen te leiden middels kennis, wijsheid en te kijken naar dátgene waar de gehele Islamitische gemeenschap baat bij heeft. Allah zegt (interpretaties van de betekenis):
“Voorwaar, dit is jullie gemeenschap; (het is) één gemeenschap. En Ik ben jullie Heer. Aanbid Mij daarom.”
(Soerat al-Anbiyaa’: 92)
Een gemeenschap die zich constant bezighoudt met redetwisten, discussiëren en bekritiseren van alle zaken die ongewoon en onbekend zijn voor hen, bevindt zich in een slechte toestand. De Profeet (vrede zij met hem) zei: “Er zijn geen mensen die na hun leiding zijn afgedwaald, behalve doordat ze zich hadden gestort op het redetwisten.” Vervolgens reciteerde hij (vrede zij met hem) het volgende vers: “…Zij haalden dit slechts als voorbeeld voor jou aan om te redetwisten. Welnee! Zij zijn een twistziek volk.”
(at-Tirmidhie)
Tevens heeft Imam Ma’roef al-Karkhie (overl. 200 H. / 815 n.C.) gezegd: “Als Allah het goede voor heeft met een dienaar, zal Hij de deur van daden voor hem openen en de deur van redetwisten voor hem sluiten. En als Hij het slechte voor heeft met een dienaar, zal Hij de deur van het redetwisten openen en de deur van daden sluiten.”
(Hilyat ul-Awliyaa’)
Tot slot sluiten we af met de wijze worden van Imam Mohammed ibnoe Qaasim al-Qassaar al-Andalusie (overl. 1020 H. / 1604 n.C.) die heeft gezegd: “De gelovige is harmonieus.” Dat wil zeggen dat de gelovige neigt en houdt van overeenstemming, en dus niet houdt van dwarsliggen en onenigheid.
Sheikh Ilyas el Yousfi