Vraag:
Wat is het oordeel over het maken van foto’s?
Antwoord:
Het maken van foto’s met een cameratoestel of telefoon is iets waar de recente geleerden het niet over eens zijn. Volgens een aantal van hen is het verboden omdat het geschaard kan worden onder de algemeenheid van de term ‘beelden’ die door de Profeet (vrede zij met hem) als verboden zijn bestempeld. Terwijl andere geleerden naar de ‘Illah (motief) zochten waarom beelden verboden zijn en keken of dit ook van toepassing is op fotografische beelden.
De Profeet (vrede zij met hem) zei:
“De mensen die de meest pijnlijke bestraffing krijgen (op de Dag des Oordeels), zijn degenen die de Schepping van Allah (proberen) na (te) bootsen.”
(al-Boekhaarie)
De geleerden die fotografie toestonden zijn van mening dat het motief in deze overlevering, namelijk het nabootsen van de schepping, niet aanwezig is bij fotografische beelden. Het maken van foto’s is het met behulp van licht vastleggen van beelden van personen en voorwerpen en dat is niet hetzelfde als het houwen van (stenen)beelden, waarbij het genoemde motief duidelijk aanwezig is.
Deze laatste uitspraak is ook de meest correcte. Ook omdat een wetenschappelijke benadering van de tekstbronnen ons gebiedt om de woordbetekenissen te hanteren die gangbaar waren in de taal van de Arabieren. En aangezien fotografische beelden toentertijd nog niet bestonden, kunnen wij niet met zekerheid zeggen dat de beelden die genoemd zijn in de overlevering van de Profeet (vrede zij met hem) ook betrekking hebben op foto’s.
De grootgeleerde Sheikh Mohammad al-Hasan Ould ad-Dedew zegt:
“De term ‘beelden’ die door de Profeet (vrede zij met hem) werd gebruikt, slaat slechts op de beelden die toentertijd aanwezig waren. Dus hetgeen wat de Profeet (vrede zij met hem) heeft verboden is wat toen bestond, namelijk het houwen van beelden uit steen, aarde, hout of het tekenen met de hand. Dit is wat er bedoeld wordt met het maken van beelden.”[1]
Ook zei de Sheikh:
“Fotografische beelden kunnen niet gelijk worden getrokken met echte beelden waarover gesproken werd in de (religieuze) teksten. Want het motief is verschillend. Het motief waarom de Profeet (vrede zij met hem) het maken van beelden heeft verboden, is het nabootsen van de Schepping van Allah. Vandaar dat ook de beeldenmaker op de Dag des Oordeels voor straf gevraagd wordt om er leven in te blazen (…) Dit motief geldt niet voor fotografische beelden. Vandaar dat een fotograaf niet geprezen wordt vanwege het produceren van de beelden, maar vanwege de vastlegging daarvan en de behendigheid en precisie waarmee hij te werk is gegaan (…) En daarom is het toegestaan om fotografische beelden te maken (…) Het bewijs hiervoor is gelegen in het feit dat oorspronkelijk alles toegestaan is en dat het vastleggen van beelden met behulp van licht vergelijkbaar is met het kijken in de spiegel. En wij weten van de Profeet (vrede zij met hem) dat hij in de spiegel keek.”[2]
Tot slot willen wij na het belichten van dit onderwerp vanuit een islamitische oogpunt de aandacht vragen voor een verschijnsel wat vandaag de dag steeds vaker voorkomt, namelijk het overmatig en onnodig plaatsen van de eigen foto’s op sociale media. Vooral de zusters moeten hiermee uitkijken. Zij moeten niet zomaar hun foto’s overal en met iedereen delen. Naast het feit dat dit gedrag niet strookt met de islamitische deugdzaamheid, kunnen deze foto’s ook gebruikt worden door mensen met kwade bedoelingen om de zusters op allerlei manieren te schaden.
En Allah weet het het best.
[1] Fatwanummer 855 op de website van de Sheikh, 28 januari 2014.
[2] Zie voorgaande bron.
Sheikh Ilyas el Yousfi