Vraag:
Is het toegestaan om een spaarrekening te hebben met rente wanneer ik de rente zelf niet hou maar het weggeef?
Antwoord:
Alle lof zij Allah en vrede en zegeningen zij met Zijn Boodschapper.
Allereerst, er bestaat geen twijfel over het feit dat rente, in welke vorm dan ook, niet is toegestaan binnen de Islam en tot de grote zonden behoort. Allah zegt in de Koran (interpretatie van de betekenis):
“O jullie die geloven, vrees Allah en geef op wat er van de rente overblijft als jullie gelovigen zijn. Indien jullie dit niet doen, wees dan op de hoogte van de oorlog met Allah en Zijn Boodschapper”
(Soerat al-Baqarah: 278)
Ook zei de Profeet (vrede zij met hem):
“Vermijd de zeven vernietigers!” waaronder “het nuttigen van (woeker)rente.”
(al-Boekhaarie en Moeslim)
De moslim zou onder strikte voorwaarden gebruik kunnen maken van de diensten van “rentebanken” en dat is dat hijzelf geen rente ontvangt noch betaalt. Want het principe blijft dat het voor de moslim verboden is om een spaarrekening te hebben waarbij hij ook maar enige vorm van rente ontvangt of betaalt. En dit is al helemaal het geval wanneer er alternatieven zijn waar gebruik van kan worden gemaakt om geld te bewaren zonder in aanraking te komen met rente, zoals bijvoorbeeld het geld op een extra rentevrije betaalrekening plaatsen.
Bovendien is het zo dat niet alleen het profiteren en gebruik maken van rente verboden is, maar het verbod geldt ook voor de persoon die rente ontvangt op zijn spaarrekening en hier zelf geen gebruik van maakt maar weggeeft aan bijvoorbeeld de armen. De intentie om de rente uiteindelijk weg te geven en het geld te zuiveren neemt de zonde niet weg!
Wat betreft de persoon die in het verleden of momenteel zijn geld heeft staan op een spaarrekening en hier rente over heeft ontvangen, voor hem geldt dat hij alleen recht heeft op het geld dat hij daadwerkelijk op de rekening heeft gestort. Hij heeft dus geen recht op de meerwaarde die verkregen is door de rente en dit geld is verboden voor hem. Allah zegt namelijk (interpretatie van de betekenis):
“Indien jullie berouw tonen, dan komt jullie oorspronkelijke vermogen jullie toe. Noch begaan jullie dan onrecht, noch wordt jullie dan onrecht aangedaan.”
(Soerat al-Baqarah: 279)
Zoals hierboven dus is vermeld, is het niet toegestaan om de meerwaarde die is verkregen d.m.v. rente te behouden of voor eigen gebruik in te zetten. Het is ook niet toegestaan om dit geld op de rekening te laten “zwerven” of het terug te geven aan de bank.
In dit geval dient men dit geld uit te geven aan liefdadigheid (aan de armen, behoeftigen, mensen met schulden etc.) of uit te geven aan zaken die de gehele gemeenschap ten goede komen.
Imaam Abu Hāmid al-Ghazāli (overl. 505 H. / 1111 n.C.) heeft gezegd:
“Als iemand geld heeft dat op een Haraam manier is verkregen en hij wil hiervoor berouw tonen en het vermogen zuiveren, dan dient hij het vermogen terug te geven aan de rechtmatige eigenaar (indien hier sprake van is). Als de eigenaar is komen te overlijden, dan dient het vermogen te worden gegeven aan de erfgenamen. Maar wanneer niet duidelijk is wie de eigenaar van het vermogen is, of de eigenaar kan niet meer gevonden worden, dan dient het geld te worden uitgegeven ten behoeve van de moslimgemeenschap in zijn algemeenheid. Men kan het geld uitgeven aan zaken waar moslims profijt van hebben zoals bijvoorbeeld het verbeteren van de infrastructuur en moskeeën, etc. Als dit lastig te realiseren is, dan kan hij het geld ook uitgeven aan de behoeftigen.”
(al-Madjmoeʿ Sharh ul-Moehaddhab)
Terugkomend op geld dat is verkregen door rentewinst op een spaarrekening, kan worden gesteld dat in er in dit geval geen rechtmatige eigenaar is. In feite zou de rekeninghouder de eigenaar zijn maar gezien het gaat om niet-toegestaan geld, heeft de rekeninghouder hier geen recht op.
In zulke situaties geldt dat het bezit toekomt aan Allah en daarom uitgegeven moet worden op Zijn Weg. De prioriteit gaat uit naar het uitgeven aan de behoeftigen en armen. Allah zegt namelijk (interpretatie van de betekenis):
“Geef hun van het Bezit van Allah dat Hij jullie heeft geschonken.”
(Soerat an-Noer: 33)
Nu zou men zich kunnen afvragen hoe rentegelden wel zijn toegestaan voor de armen en behoeftigen om te nuttigen, terwijl dit voor ons niet is toegestaan? Het antwoord hierop is als volgt:
Dit geld is voor de arme niet direct en oorspronkelijk verkregen uit rente, de arme heeft geen transactie of handeling ondergaan waarvan rentegeld het resultaat is. Het is enkel tot hem gekomen als vorm van proviand waarvan Allah hem heeft voorzien, en middels deze weg heeft de arme een uitweg geboden aan de rekeninghouder om af te komen van niet-toegestane rente vermogens.
En Allah weet het beste.
Sheikh Ilyas el Yousfi