Veelgestelde vragen over het offeren

1. Wat is het oordeel over het offeren?
Het offeren is sterk aanbevolen voor man, vrouw, jong, oud, getrouwd, vrijgezel, ingezetene en reiziger (met uitzondering van de bedevaartganger). Wel geldt hierbij dat men het zich financieel moet kunnen veroorloven en het offeren er niet toe leidt dat de persoon in kwestie hierdoor de rest van het jaar (financiële) schade ondervindt. Het is afkeurenswaardig om het offeren zonder geldige reden na te laten.

Kortom, het is een Soennah voor elke persoon die (religieus) toerekeningsvatbaar wordt geacht en hiertoe in staat is. De suggestie dat het offeren slechts voorgeschreven is voor degene die getrouwd is, is ongegrond. Ook is het incorrect om te denken dat het offeren slechts voorgeschreven is voor de vrouw als zij onder de hoede van haar echtgenoot valt, zodat hij kan offeren namens haar en haar gezin. Daarentegen geldt dat het offeren is voorgeschreven voor eenieder die in staat is om dit te bekostigen, ongeacht of hij getrouwd, vrijgezel of gescheiden is en wel of geen kinderen heeft.

2. Wat is het doel van het offeren?
Het meest essentiële doel van het offeren is dat de dienaar zich onderwerpt aan Allah en dichterbij zijn Heer komt middels het slachten van het offer. Het is aanbevolen om zelf van het offer te eten. Dus wanneer iemand zijn offer brengt en dit vervolgens schenkt aan anderen of als liefdadigheid weggeeft en hier zelf niets van eet, dan is zijn offer correct. Hieruit kunnen we opmaken dat het niet eten of lusten van vlees geen reden zou moeten zijn voor de moslim om geen offer te brengen. Slacht dus jouw offer en schenk dit of geef het weg als liefdadigheid.

Allah zegt in de Koran (interpretatie van de betekenis):

“Het is niet hun vlees of hun bloed dat Allah bereikt, maar wat hem bereikt is jullie Taqwa (godsvrucht).”

(Soerat al-Haddj: 37)

3. Schuilen er ook nog andere wijsheden achter het offeren?
Ja, namelijk:

  • Het eren van Allah en het laten blijken van Zijn Eenheid.
  • Het in stand houden van de Soennah van de Profeet Ibraahiem (vrede zij met hem).
  • Het herinnert de gelovige aan het geduld dat Ibraahiem en Ismaaʿiel (vrede zij met hen) hadden ten aanzien van het Bevel van Allah en hoe zij het gehoorzamen van Allah boven hun eigen behoeftes hebben geplaatst.
  • Dankbaar zijn richting Allah voor de vele gunsten die wij hebben gekregen.
  • Ter verruiming voor het gezin en als blijk van vreugde.
  • Het eren van de buren en gasten (middels het schenken), en het geven van liefdadigheid aan de armen.

4. Is het een vereiste voor degene die offert om zelf het offer te slachten?
In eerste instantie gaat de voorkeur uit naar het zelf slachten, omdat dit een vorm is van aanbidding. Het uitgangspunt bij aanbiddingen is altijd dat het zelf uitvoeren van de aanbidding de voorkeur geniet boven het aanstellen van een andere persoon. Als het niet mogelijk is om zelf het offer te slachten, dan is het aangeraden om op z’n minst aanwezig te zijn bij het slachten. En als dit laatste ook niet mogelijk is, dan is het voldoende om iemand aan te stellen die namens jou slacht, zoals bevestigd is in Sahieh al-Boekhaarie.

5. Is het toegestaan om geld op te sturen naar een ander met de intentie dat deze persoon een offer brengt namens jou?
Dit verschilt per situatie en heeft te maken met de intentie:

Als men het geld verstuurt naar een ander met de intentie om het offer namens hem (d.w.z. degene die wenst te offeren) te brengen, en het vlees wordt vervolgens geschonken aan de aangestelde persoon of aan anderen, dan komt degene die offert zowel de beloning van het offeren als die van liefdadigheid toe. Maar als men het geld verstuurt met de intentie dat de ander een offer kan kopen voor zichzelf, dan komt hem (degene die het geld stuurt) alleen de beloning toe van liefdadigheid en niet van het offeren zelf.

Als kanttekening is het belangrijk om te weten dat de beloning van het offeren groter is dan die van liefdadigheid. Imam Ibn ul-Qayyim heeft gezegd:

“Het zelf offeren waar jij op dat moment bent is beter dan liefdadigheid, zelfs wanneer deze (liefdadigheid) meer waard is dan het offer, zoals al-Hady (offer gedurende de Hadj) en het offerdier. Want de essentie van het offeren is namelijk het slachten en het laten vloeien van het bloed.”[1]

Het geven van liefdadigheid is niet gelijk aan het offeren (in beloning), zelfs niet wanneer de waarde van de liefdadigheid meerdere malen hoger is dan die van het offer. Het bewijs hiervoor is het feit dat de mensen in de tijd van de Profeet (vrede zij met hem) in een bepaald jaar werden getroffen door een hongersnood en het Offerfeest aanbrak. Desondanks heeft hij (vrede zij met hem) hen niet opgedragen om de waarde van het offer in geld te verdelen onder de armen. Maar hij stemde in met het slachten van het offer en droeg hen vervolgens op om het vlees te verdelen onder de armen.

Hieruit kan worden opgemaakt dat het slachten van een offer beter is dan de waarde ervan uit te geven als liefdadigheid. Wanneer de mensen het slachten zouden vervangen door liefdadigheid zal een grootse Soennah – die in de Islam hoog staat aangeschreven – dreigen uit te sterven. Hierdoor zullen de generaties na ons deze Soennah vergeten vanwege het feit dat zij hun voorvaderen nooit hebben zien slachten maar enkel en alleen de waarde van offers als liefdadigheid hebben zien uitgeven.

Mocht het echter zo zijn dat er in sommige gevallen sprake is van een sterke behoefte om het offerdier te laten slachten in een ander land omdat de behoefte daar groter is, dan is hier niets op tegen.

6. Is het voor de vrouw toegestaan om zelf te slachten?
Het is voor de vrouw toegestaan om haar offer te slachten. Sterker nog, het is een aanbevolen zaak voor haar als zij een offeraar is. Hetzelfde geldt voor de man. Zo droeg de metgezel Aboe Moesa al-Ashʿarie zijn dochters op om hun offers eigenhandig te slachten.[2]

7. Vanaf welk tijdstip mag men het offer slachten?
De voorgeschreven tijd om het offer te slachten is nadat zowel het ʿIed-gebed als de preek ten einde zijn gekomen[3]. Indien de offeraar iemand anders heeft aangesteld om het offer te slachten, dient dit te gebeuren na het gebed en de preek van de aangestelde persoon en niet van de offeraar.

8. Wat zijn de dagen waarop het offer geslacht dient te worden?
Al-Qaadie ʿAbdoel-Wahhaab al-Maalikie heeft hierover gezegd[4]:

“De dagen van het offeren zijn de dag van het Offerfeest (1e dag) en de twee dagen daarna. Op de vierde dag wordt niet meer geofferd. Daarnaast dient het slachten overdag te gebeuren en niet ‘s avonds[5] vanwege de volgende woorden van Allah (interpretatie van de betekenis):

“En (zodat) zij de Naam van Allah op de bekende dagen zullen uitspreken (als dank) voor de veedieren waarmee Hij hen heeft voorzien.”

(Soerat al-Haddj 28)

De metgezel Ibnoe ʿOmar heeft tevens gezegd:

“Het offeren is (nog) twee dagen na de dag van al-Adhaa.” [6]

Oftewel alleen dag 10,11 en 12 van Dhoel-Hiddjah.

9. Is het toegestaan om te lenen om zodoende te kunnen offeren?
Het is voor de arme die zichzelf nauwelijks van basisbehoeften kan voorzien niet aanbevolen om te offeren als hij het geld nodig heeft om te voorzien in zijn primaire levensbehoeften. Het is goed om te benadrukken dat het offeren een vorm van aanbidding is en geen gewoonte en daarom een aantal vereisten en regels heeft.

Op basis van bovenstaande kan worden geconcludeerd dat wanneer men geld wil lenen voor het kopen van een offer, en hij weet dat het terugbetalen geen zware last voor hem zal zijn, dan is hier niets op tegen. Maar hij is hier uiteraard niet toe verplicht.

10. Wat is het oordeel over de Tasmiyah (het zeggen van Bismillaah) bij het slachten?
De Tasmiyah is verplicht bij het slachten, mits men dit niet vergeet. Wanneer een moslim slacht en hij vergeet de Tasmiyah te zeggen, dan treft hem geen blaam. Al-Qaadie ʿAbdoel-Wahhaab al-Maalikie heeft hierover gezegd: “En wanneer de Tasmiyah wordt vergeten, dan is hier niets op tegen. Maar wanneer de Tasmiyah bewust wordt nagelaten, dan dient het (offerdier) niet te worden genuttigd.”[7]

11. Wat is het oordeel over het slachten vóór het ʿIed-gebed?
Wanneer het offer vóór aanvang van het ʿIed-gebed wordt geslacht, wordt het beschouwd als een normaal geslacht dier dat geschikt is om te nuttigen maar niet als offer. Men dient een nieuw offer te slachten binnen de voorgeschreven tijden als hij wil dat het als offer wordt gezien. De Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “Het eerste waarmee we dienen te beginnen op deze dag van ons is het verrichten van het gebed, vervolgens keren we terug en slachten wij (ons offer). Dus eenieder die zo handelt heeft volgens de Soennah gehandeld, en eenieder die heeft geslacht vóór het gebed, heeft zijn familie (slechts) voorzien van normaal vlees en het wordt niet gezien als offer in geen enkel opzicht.”[8]

12. Dient degene die offert ook de intentie te hebben van het offeren, of is alleen het slachten binnen de voorschreven tijden voldoende?
De intentie om te offeren is een vereiste, want het slachten kan voor verschillende doeleinden zijn zoals het verkrijgen van vlees, of nader tot Allah te geraken. De stelregel is dat een handeling geen aanbidding is behalve met een intentie.

13. Is het toegestaan om te delen in de prijs van een offerdier?
Het is niet toegestaan om met meerdere personen één schaap te offeren. Imam an-Nawawie zegt hierover:

“Ze zijn het er unaniem over eens dat het niet toegestaan is om te delen in een schaap.”[9]

Wel is het toegestaan dat bijvoorbeeld een zoon of dochter een geldbedrag schenkt aan de vader. Zodra hij dit geldbedrag heeft verkregen, wordt dit gezien als zijn bezit en hiermee kan hij dan vervolgens een offerdier aanschaffen. Op deze wijze worden ook de kinderen beloond, maar degene die feitelijk het offer brengt is één persoon, in dit geval de vader. De metgezel Aboe Ayyoeb al-Ansaarie zegt:

“Men was gewoon om een schaap te offeren namens zichzelf en zijn gezin. Zij aten hier vervolgens van en gaven anderen ervan te eten.”[10]

Het is dus niet toegestaan om te delen in het offer, maar zij delen wel in de beloning. Eén schaap volstaat voor één persoon en zijn gezinsleden. Maar wie worden gezien als zijn gezinsleden? Volgens Imam Maalik zijn dit degenen die men verplicht is te onderhouden en bij hem wonen, ongeacht of het veel of weinig (in aantal) zijn.

De geleerden zijn het er dus unaniem over eens dat het niet toegestaan is om te delen in een schaap. De ash-Shaafiʿie en Hanbalie geleerden zijn de mening toegedaan dat het voor zeven personen mogelijk is om te delen in een koe of kameel.

14. Is het toegestaan om delen van het offer te verkopen?
Het is verboden om delen van het offer te verkopen zoals de vacht van het dier en dergelijke vanwege het feit dat het gaat om geld dat de dienaar heeft uitgegeven omwille van Allah. En het is daarom dus niet toegestaan om dit weer (deels) terug te nemen. Het is ook niet toegestaan om delen van het offer te gebruiken als ruilmiddel door bijvoorbeeld de slager een gedeelte van het vlees aan te bieden in ruil voor het slachten of snijden van het dier.

15. Wat zijn de etiquette en aanbevolen zaken bij het slachten?

  • Het is aanbevolen voor degene die offert en voor degene die heeft bijgedragen aan het verkrijgen van de beloning van het offeren om bij het aanbreken van de Islamitische maand Dhoel-Hiddjah zijn nagels niet te knippen en zijn haar niet te scheren. De Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd: “

Wie een offerdier heeft dat hij wil slachten (als offer), en hij ziet de maan van de maand Dhoel-Hiddjah, dient niets aan te raken van zijn haar en ook niet van zijn nagels (d.w.z. knippen of scheren) tot hij offert.” [11]

Het gaat in deze overlevering niet om een verbod maar om een handeling die afkeurenswaardig is. Dit is tevens de mening volgens de wetschool van Imam Maalik en Imam ash-Shaafiʿie.

  • Het is voor degene die offert aangeraden om te eten van het offerdier, hiervan te schenken en uit te geven als liefdadigheid zonder specifieke en/of beperkte verdeling (dus niet dat men per se een bepaald percentage zelf moet eten of weggeven, etc.).
  • Het is tevens aanbevolen dat men zich snelt naar het slachten van zijn offer wanneer de tijd hiervoor is ingegaan.
  • Het is aanbevolen om het offerdier met zachtheid naar de slachtplaats te leiden.
  • Het is aanbevolen om het dier rustig te laten liggen op haar linkerzijde, zodat het makkelijker wordt voor degene die slacht om met zijn rechterhand te slachten.
  • Het is aanbevolen om het dier gerust te stellen en snel te zijn met het slachtingsproces met een scherp element, zoals een mes, zodat het lijden en pijnigen van het dier kan worden vermeden. De Profeet (vrede zij met hem) zegt hierover: “Als jullie slachten, slacht dan op de beste wijze en laat eenieder van jullie zijn mes (goed) slijpen en het te slachten dier geruststellen.”[12]
  • Het is afgeraden om het mes te slijpen in het bijzijn van het dier. Ibnoe ʿAbbaas heeft overgeleverd dat een man zijn ooi (vrouwelijke schaap) op de grond liet liggen om te slachten terwijl hij zijn mes sleep, waarop de Profeet (vrede zij met hem) zei:

“Wil je haar meerdere malen laten sterven? Heb je dan niet jouw mes geslepen voordat je haar op de grond legde.” [13]

  • Het is aanbevolen om het dier richting de Qiblah te laten liggen.
  • Volgens een aantal geleerden van de ash-Shaafiʿiyyah is het bieden van water aan het dier vlak voor het slachten aanbevolen. Het laten bewegen van het dier alvorens ze volledig dood is (en haar ziel haar heeft verlaten) wordt afgekeurd.
    Het is afgeraden om haar nek te breken of elk ander deel af te snijden alvorens het dier koud is geworden.
    Indien men één van de bovenstaande of andere aanbevolen zaken achterwege laat, of juist een handeling verricht die afkeurenswaardig is, dan blijft zijn offer correct.

Tot slot is het aan degene die offert om de intentie te zuiveren en middels het slachten dichterbij Allah te willen komen. Niet omdat het een gewoonte is en iedereen het doet, maar omdat het een aanbidding is. Hij dient hierbij met volle overtuiging en acceptatie te handelen. Tevens dient men zijn kinderen op de hoogte te stellen van zaken rondom het offeren en hen dit leren. Men dient bij het schenken en verdelen van het vlees voorrang te geven aan hen die dichtbij hem staan en degenen die het meest behoeftig zijn.

En Allah weet het het beste.

 

[1] Toehfat ul-Mawdoed bi Ahkaam il-Mawloed

[2] al-Boekhaarie

[3] Tevens dient men te wachten totdat de Imam zijn offer heeft geslacht indien dit bekend is, en anders wacht men een korte periode gelijk aan de duur van het offeren van een dier.

[4] al-Maʿoenah ʿalaa Madhhabi Ahl il-Madienah

[5] Dit is de mening van al-Maalikiyyah. De meerderheid van de geleerden houdt er echter de mening op na dat dit slechts afgeraden is en niet verboden.

[6] al-Moewatta’, en deze uitspraak is ook de mening van Imams Aboe Haniefah, Maalik en Ahmad Ibn Hanbal.

[7] al-Maʿoenah ʿalaa Madhhabi Ahl il-Madienah

[8] al-Boekhaarie en Moeslim

[9] Al-Minhaadj Sharh Moeslim

[10] at-Tirmidhie

[11] Moeslim

[12] Moeslim

[13] Al-Moestadrak al-Haakim

Sheikh Ilyas el Yousfi

To top