Men dient hierin de middenweg te bewandelen. Zo dient het kind niet gedwongen te worden om te vasten, noch dient hem iets opgelegd te worden waar hij niet toe in staat is. Dit zal namelijk als gevolg hebben dat het kind slechts zal vasten uit vrees voor diens ouders. Anderzijds dienen de ouders ook niet tekort te schieten en dit onderwerp te verwaarlozen door het kind te laten wegblijven van deze maand. De ouder dient daarentegen altijd een afweging te maken waarbij de leeftijd, lichamelijke gesteldheid en de vorm van het kind in ogenschouw wordt genomen. Op grond hiervan dient de ouder het kind dan te adviseren om wel of niet te vasten. Kortom, het vasten dient niet met dwang opgelegd te worden, noch dient het kind hier volledig weggehouden van te worden, met als gevolg dat hij dit later wellicht zelfs zal verafschuwen.
Vraag:
Welke religieuze verantwoordelijkheid dragen ouders naar hun kind toe als een kind schade, hinder of afkeer ondervindt van het opgelegde vasten door ouders. En wat moeten ouders religieus gezien doen in geval van twijfel over de door hun ingezette opvoedingslijn?
Antwoord:
Degene die zijn kind het vasten oplegt, ondanks dat het vasten lichamelijke schade met zich meebrengt, is zondig. Ingeval van twijfel dienen de mensen van kennis i.c.m. artsen geraadpleegd te worden. Indien het kind hier zelf voor kiest en hier verder ook toe in staat is, dan is dat zijn goed recht. Blijkt dat niet het geval te zijn, dan dienen te ouders in te grijpen en het kind erop te wijzen dat hij niet hoeft te vasten.
Vraag:
In hoeverre zijn zaken zoals toetsen, (eind)examens, CITO’s een legitieme reden om het vasten te laten? Als een kind ervaart dat hij fysiek/geestelijk het niet aankan om te vasten i.c.m. toetsen etc. wat is dan de religieuze visie hierop? Is een jongere die (eind)examens aflegt verplicht te vasten? Onder welke omstandigheden mag diegene ervoor kiezen om het vasten te verbreken en/of niet te vasten? En wat moet een jongere religieus gezien doen als die het vasten heeft verbroken en/of de dagen van/in aanloop naar het (eind)examen niet heeft gevast?
Antwoord:
Religieus is het afleggen van een toets geen vrijbrief om het vasten te verbreken. Over de hele wereld leggen islamitische studenten hun toetsen en examens af, zonder enig hinder of last. Dit terwijl de temperaturen daar over het algemeen een stuk hoger liggen. Ook is uit meerdere onderzoeken van zowel moslim als niet-moslim wetenschappers gebleken dat het vasten juist een positieve invloed kan hebben op het concentratievermogen van een persoon. Dit is tevens benoemd door de vroegere islamitische geleerden.
Deze kwestie kan makkelijk opgelost worden door het nuttigen van Soehoer (de laatste maaltijd voor de dageraad), wat religieus ook aanbevolen is, en dat er voldoende water gedronken wordt tussen al-Maghrib en al-Fadjr. Ook dat de student genoeg rust neemt. Hierbij kan gedacht worden om het optionele Taraawieh-gebed niet bij te wonen wanneer de student de volgende dag een examen heeft, en dus vroeg naar bed gaat. Dit gebed is immers vrijwillig en het waken over het vasten is een verplichting.
Wanneer de student ’s ochtends de juiste voeding neemt en daarnaast het tijdstip waarop hij zijn toetsen leert en voorbereidt secuur uitkiest, zal dit ongetwijfeld helpen om de dag door te komen. Een veelgehoorde klacht is dat het vasten enorme dorst met zich meebrengt waardoor men zich niet optimaal kan concentreren. Dit probleem zou bijvoorbeeld verholpen kunnen worden door in de ochtend voedselwaren te nuttigen die een hoop kalium bevatten. Dit is slechts één voorbeeld. Kortom, het voedingspatroon gedurende deze maand speelt een belangrijke rol.
Vraag:
Welke ‘rechten’ heeft een onderwijsinstelling, islamitisch gezien, als het gaat om de zorgen die zij hebben om de ontwikkeling of gezondheid van een vastend kind?
Antwoord:
Het advies in een dergelijk geval is dat de onderwijsinstelling die zorgen heeft over een vastend kind deze zorgen deelt met specialisten op het gebied van geloof en gezondheid, en tracht samen tot een weloverwogen oordeel te komen waarbij rekening wordt gehouden met alle belangen en omstandigheden.
Vraag:
Wat zou de rol van de moskeeën kunnen zijn met betrekkin tot deze vraagstukken naar scholen, huisartsen en verloskundigen toe in hun communicatie met (aanstaande) ouders?
Antwoord:
Door het betrekken van moskeeën en imams bij dit soort vraagstukken en theologen plaats te laten nemen in commissies waarin de verschillende visies en kennis van de praktijk goed vertegenwoordigd zijn (scholen, artsen, kinderpsychologen, enz.), kunnen zij als communicatiebrug naar de ouders toe fungeren om ze bewust te maken en ze te informeren over het wel of niet vasten van de kinderen en de zorgen die leven onder scholen, artsen en hulpverleners.
Sheikh Ilyas el Yousfi