Tot de doelstellingen van de Islam behoort het vestigen van rechtvaardigheid en het betrachten van goedheid in de omgang. Onrecht en vijandigheid zijn op alle facetten binnen het geloof dan ook uit den boze en in het bijzonder binnen het gezinsleven.
Het is pijnlijk om te zien dat er zich na sommige echtscheidingen kwalijke zaken voordoen tussen de ex-partners. Al deze zaken worden door het geloof ten strengste afgekeurd en stroken ook niet met de menselijk aard of de verheven gedragscodes. Zo zegt de Meest Verhevene (interpretatie van de betekenis):
“En dat jullie kwijtschelden is dichter bij godsvrucht. En vergeet de vrijgevigheid onder elkaar niet.”
(Soerat al-Baqarah: 237)
Dit vers is benoemd in de context van de verzen die spreken over echtscheidingen en is terug te vinden in Soerat al-Baqarah. Het spoort de gelovigen aan om mededogen jegens elkaar te hebben, goedheid jegens elkaar te betrachten en empathie aan elkaar te tonen. Oftewel, dit vers wijst erop dat degenen die voorheen een hechte band hadden en middels een huwelijk aan elkaar verbonden waren, hun goedheid, genegenheid en genade jegens elkaar niet dienen te vergeten.
Over het algemeen kent elk huwelijksleven enige mate van rozengeur en maneschijn en is er tot een bepaalde hoogte altijd wel sprake van onderlinge trouw. Wanneer het zich dan voordoet dat deze relatie uitmondt in een scheiding, dan betekent dat niet dat al het voorgaande vergeten moet worden. Men dient zijn menselijke karaktereigenschappen in dit geval niet volledig uit te schakelen. Om deze reden mag een echtscheiding dan ook geen vrijbrief zijn om de ander onrecht aan te doen. Of het hier nu gaat om roddelen, liegen of het verspreiden van geruchten over de ander. Zowel de Profeet (vrede zij met hem), zijn metgezellen als zijn metgezellinnen zijn gescheiden geweest. Desondanks heeft dit geen invloed gehad op hun gedragingen richting de ander, noch zijn hun plichten richting de ander in het gedrang gekomen.
Uiteraard kunnen emoties in dit soort gevallen een rol gaan spelen. Maar op dat soort momenten dient men deze emoties in toom te houden en op te passen dat hij of zij de oevers niet overtreedt. Bij menigeen zou de gedachte kunnen rondspoken hij/zij zich nog goed kan gedragen richting de ander, omdat hij/zij zich onterecht behandeld voelt juist vanwege de scheiding. Het antwoord hierop is als volgt:
De omgang met de ander kent twee soorten: Een verplichte vorm en een aanbevolen vorm.
- De verplichte vorm houdt in dat je de ander op een rechtvaardige manier behandelt. Dit houdt in dat jij je plichten richting de ander nakomt en de rechten die jij hebt tot je neemt.
- De aanbevolen vorm houdt in dat je de ander op een dusdanige goede wijze behandelt waarbij je hem meer schenkt dan hetgeen religieus verplicht is of afstand neemt van je eigen recht.
Ingeval van de verplichte vorm geldt dat men verplicht is om deze na te komen, ongeacht met wie men te maken heeft. Hierbij wordt niet gekeken naar iemands religie, kleur, afkomst of maatschappelijke positie. Noch doet het feit dat jullie wel of niet op een lijn met elkaar liggen iets aan dit oordeel af. Dit geldt dus ook voor degene die jou onrecht heeft aangedaan. Het is jou dan ook niet gegeven om degene die jou onrecht heeft aangedaan onrecht aan te doen.
Het bovenstaande vers slaat op de aanbevolen vorm van omgang. Oftewel, wees tolerant en vergevingsgezind richting elkaar betreffende de randzaken. Zo zie je dat men soms blijft hameren op kleine details die tot zijn recht behoren. Dit doet men dan niet omdat hij of zij hier daadwerkelijk in geïnteresseerd is, maar puur en alleen om het de ander moeilijk te maken. Ondanks een scheiding dient men zijn hart puur en zuiver te houden en geen wrok richting de ander te koesteren.
Tot het meest verbazingwekkende wat ons vaak ter ore komt, is dat de moeder haar kinderen opstookt tegen hun vader en hierbij geen leugen schuwt. Dit met als doel dat de kinderen hun vader zullen verafschuwen en het contact met hem zullen verbreken. Ook maken sommige vaders hier zich schuldig aan door hun kinderen op te stoken tegen hun moeder. Degenen die dit goed, moeten weten dat de realiteit aantoont dat ouders die uiteindelijk hun kinderen als drukmiddel inzetten tegen de ander, dat zij zichzelf hiermee alleen maar aantasten in hun autoriteit. Want de kinderen zullen deze ouder, die dit doet, niet meer serieus nemen, noch goed gedrag jegens hen vertonen, noch naar hen luisteren.
Dit is dan ook absolute onrecht en een van de grootste zonden bij Allah. Het is geen van beide partijen gegeven om de kinderen weg te houden bij een van de ouders, ongeacht bij wie het voogdijschap ligt. Het inzetten van dit soort middelen als wapen om zodoende ‘af te rekenen’ met de ander, is dan ook ontzettend laag. Dit soort gedragingen duiden namelijk op het feit dat het hart zich heeft ontdaan van genade.
Het vers: “En vergeet de vrijgevigheid onder elkaar niet. Allah is Alziend over wat jullie doen” heeft betrekking op het echtpaar dat van elkaar is gescheiden alvorens het huwelijk is geconsumeerd. Wat dan te denken van een echtpaar dat het huwelijk wel heeft geconsumeerd en misschien zelfs al kinderen heeft?
Sheikh Ilyas el Yousfi